Programma 6 Onderwijs, sport en welzijn

Een doelmatig accommodatiebeleid dat aansluit op de behoeften van inwoners en maatschappelijke partijen. Accommodaties moeten zelfvoorzienend zijn

• De dorpshuizen in overleg met hun besturen toekomstbestendig houden door:

- het vervolgen van de jaarlijkse bijeenkomst met de dorpshuizen;
- ondersteuning van de besturen bij hun exploitatie met advies, kennisuitwisseling en onderlinge samenwerking;
- een subsidieregeling voor onderhoud en verbetering voor dorpshuizen. Besturen kunnen een bijdrage krijgen voor onderhoud, duurzaamheidsmaatregelen en het verbeteren van de toegankelijkheid als zij daarvoor zelf geen dekking hebben. De regeling is tijdelijk tot aan 2022.

• Een plan van aanpak integraal accommodatiebeleid per kern opstellen. We starten met een tweetal kernen voor een verbetering van de leefbaarheid en burgerparticipatie. De briefkaartenopbrengst van de omgevingsvisie geeft hiervoor richting (zie ook programma 3 Fysieke leefomgeving).
• Het accommodatiebeleid Dodewaard/herontwikkeling De Eng krijgt steeds meer vorm. Een werkgroep van bewoners en de gemeente stelt een plan voor een nieuwe dorpshuisfunctie / MFA op. In 2021 is een voorstel aan de raad voorgelegd voor besluitvorming. Met de werkgroep is afgesproken dat in fase A wordt gewerkt aan een inhoudelijk plan inclusief exploitatie. In fase B wordt dit plan concreet uitgewerkt in een te realiseren bouwplan.

Fase B (de definitiefase) voor de dorpshuisfunctie/MFA Dodewaard is afgerond. In 2021 zijn beide basisscholen aangesloten. Het traject loopt voor gezamenlijke huisvesting nabij verenigingshal De Eng onder de nieuwe naam Multifunctioneel Centrum (MFC). Deze ontwikkeling creëert één maatschappelijk cluster voor inwoners van alle leeftijden.
Het haalbaarheidsonderzoek is in concept gereed. De raad wordt hierover in de collegeinformatieavond van 24 mei geïnformeerd.
Op dit moment hebben wij behoefte aan meer informatie ten aanzien van de investering, de exploitatie en het eigendom. Dit is informatie die normaal gesproken in de volgende fase (ontwerpfase) wordt gegenereerd. Echter, wij geven er de voorkeur aan om niet nu een raadsvoorstel aan u voor te leggen en vervolgens de ontwerpfase te starten, maar om nu eerst een verdiepingsslag te maken. Dit vraagt een detailuitwerking, waarvoor externe expertise en interne plankosten nodig zijn. Het resultaat hiervan wordt in het raadsvoorstel ter afsluiting van fase B aan u voorgelegd.

De aanpak accommodatiebeleid kernen wordt in het najaar van 2022 gestart.  

Adequaat aanbod van onderwijs zo dicht mogelijk bij onze kinderen

• Mogelijkheden verkennen voor (integrale) kindcentra.
• Uitwerken duurzaamheids- en gezondheidsmaatregelen schoolgebouwen inclusief mogelijkheden voor financiering en subsidie.
• Conform raadsbesluit september 2020 worden de voorgestelde huisvestingsscenario’s uitgewerkt in het uitvoeringsplan IHP en vervolgens voortvarend opgepakt. Het betreft de volgende scenario’s: renovatie Hervormde School, uitbreiding Pantarijn, vervangende nieuwbouw/renovatie De Hien en De Bellefleur, nieuwbouw VCOG-school in Kesteren en meewerken aan het huisvesten van een VCOG-school in Dodewaard.

IHP projecten

• Op basis van het Uitvoeringsplan IHP wordt de renovatie van de Hervormde School in Opheusden uitgevoerd conform het raadsbesluit 23 september 2021. Het project wordt rond de zomervakantie 2022 afgerond.
• In 2021 is gestart met het project "uitbreiding Pantarijn". Er is een principeovereenkomst bereikt over de aankoop van grond naast het bestaande gebouw. Het schoolbestuur is bouwheer van dit project. In samenwerking van gemeente en schoolbestuur wordt nu gewerkt aan het opstellen van de programma's van eisen.
• In 2021 is gestart met het project vervangende nieuwbouw van de basisscholen De Hien en De Bellefleur in Dodewaard als onderdeel van de MFA "De Eng". In samenwerking met alle betrokken partners, inclusief de gemeente, wordt er nu gewerkt aan het opstellen van de programma's van eisen. Verder wordt er gewerkt aan het investeringsoverzicht en de beheersconstructie.
• Voor de VCOG-school in Kesteren is door het schoolbestuur een aanvraag ingediend bij het ministerie om formeel te kunnen starten met een nieuwe basisschool in Kesteren. Zodra goedkeuring wordt verstrekt zal met dit project worden gestart.
• De schoolbesturen worden gestimuleerd de uitgevoerde kinderopvangorganisaties bij hun plannen te betrekken voor een gezamenlijke visie op een integraal kindcentrum.
• Er wordt een verkennend onderzoek gestart naar de herinrichting van een voorzieningencluster in Kesteren. Want voordat IHP-plannen worden uitgewerkt voor basisscholen in Kesteren is het belangrijk een bredere visie op de inrichting van dit gebied te hebben. 
• Met betrekking tot de onderwijshuisvesting in Kesteren speelt momenteel ook de vraag voor aanvullende klaslokalen voor aankomend schooljaar (2022/2023). Vooralsnog bestaat hierop formeel nog geen recht.
• Ten aanzien van de locatie De Tollenhof is de wens vanuit de scholen om de gymzaal aanvullend van sportinventaris te voorzien. Op basis van sober en doelmatig beheer en onderhoud en beperkt budget stellen wij ons vooralsnog op het standpunt dat de basisschooldirecteuren eerst kritisch kijken naar de noodzaak om bepaalde prioriteiten te stellen voor hun leerdoelen en ook andere alternatieven verkennen.

Kernactiviteiten van verenigingen en maatschappelijke organisaties dienen zelfvoorzienend te zijn

• Flexibiliteit bij het subsidie-instrument: uitvoering van bestaand beleid met meer inzet op resultaten. Vrijwilligersorganisaties krijgen een bijdrage voor de activiteitenkosten.

De Integrale Beleidsnota Sociaal Domein 2021 - 2024 geeft een hernieuwde basis voor onze ambities binnen het sociaal domein. De uitwerking van de nota in uitvoeringsplannen zal leiden tot een actueel kader voor het proces van subsidieverlening: het nieuwe geheel van ambities, resultaten en indicatoren geven hieraan concrete richting.

Afname Sociaal-economische gezondheidsverschillen en bevorderen sociale omgang

• Uitrollen van de pilot Vitaal sportpark Dodewaard conform startnotitie. Een vitaal sportpark beoogt door samenwerking van sportverenigingen dat er op sportpark De Eng meer gebruik en meer variëteit in de activiteiten is.

Langetermijnvisie ontwikkelen over sport en bewegen

• Begeleiding sportclubs bij subsidieaanvragen uit bovenregionale fondsen in samenwerking met de sportkoepel in het kader van Open Sportclub of Vitaal Sportpark.
• Continueren van de inzet van buurtsportcoaches.
• Ondersteuning accommodaties sportclubs door garant te staan voor leningen en door het verstrekken van SVn duurzaamheidsleningen.
• Afronden plan van aanpak langetermijnvisie sport- en beweegvoorzieningen, dat inzicht geeft in de grenzen aan de verantwoordelijkheid van de gemeente op het gebied van bewegen en sport (accommodaties). Daarbij worden het landelijke sportakkoord en de harmonisatie van de huurtarieven/onderhoudsbijdrage (nieuwe subsidiesystematiek) betrokken.
• De rijksoverheid wil sport en bewegen stimuleren door de samenwerking van alle betrokken partijen (lokaal en regionaal) te bevorderen. Ook Neder-Betuwe heeft daartoe een intentieverklaring (voor een lokaal Sportakkoord) getekend.

Sportverenigingen beschikken over voldoende velden, zodat leden kunnen trainen c.q. bewegen en kunnen deelnemen aan de voetbal- en/of korfbalcompetitie

• De uitdaging om op sportpark De Leede in Kesteren een extra sportveld te realiseren, is uitgewerkt tot enkele verschillende ontwerpen. Er zijn scenario's uitgewerkt, die een derde voetbalveld mogelijk kunnen maken inclusief een stappenplan voor de herinrichting.

Lokaal Sportakkoord
In de begroting is de ontwikkeling gemeld dat het lokale Sportakkoord onder de naam Lokaal Akkoord Neder-Betuwe Bloeit! is uitgebreid tot een Breed Leefstijlakkoord. Dit is een samenvoeging van het lokale Sportakkoord en het lokale Preventieakkoord van Neder-Betuwe. Onder leiding van een Stuurgroep, bestaande uit een vertegenwoordiging van de gemeente en verschillende maatschappelijke partners, wordt nu uitvoering gegeven aan de ambities en acties die in het Breed Leefstijlakkoord beschreven staan of hieruit voortkomen. Vanuit het beschikbare uitvoeringsbudget is een projectleider aangesteld. Het uitgangspunt van de aanstelling van de projectleider is om te zorgen voor borging van het Lokaal Akkoord Neder-Betuwe Bloeit!. De focus ligt hierbij op organisatiestructuur, netwerkgerichte aanpak, communicatie en het omzetten van ambities in acties.

Extra verenigingsondersteuning
Aan de hand van een verenigingsscan is geconstateerd wat de grootste uitdagingen zijn voor sportverenigingen in de gemeente. Deze uitdagingen zijn ledenbehoud, vrijwilligerswerving, bestuurskracht en financiële gezondheid. Er worden stappen gezet om de sportverenigingen hierbij ondersteuning te bieden middels extra inzet van een verenigingsondersteuner. De verenigingsondersteuner is eerste aanspreekpunt voor de verenigingen en begeleidt het proces om te komen tot een oplossing.

Voldoende velden op sportpark De Leede
1. In 2022 zorgen we voor voldoende capaciteit voor VV Kesteren met de aanleg van een kunstgras junior voetbalveld. VV Kesteren kent vooral jeugdteams en deze teams kunnen voor de middellange termijn prima uit de voeten met deze slimme variant. VV Kesteren en KV Kesteren zijn beide gebruikers/huurders van het sportpark. Vanaf het begin van de plannen was duidelijk dat een extra voetbalveld gevolg heeft voor het huidige korfbalveld. De afgelopen jaren is aan de gekozen inrichting gewerkt met beide verenigingen. De gekozen variant geeft ruim voldoende capaciteit en wordt gedragen door beide verenigingen. Met de keuze om kunstgrasvelden aan te leggen, kunnen beide verenigingen intensief/continu de velden bespelen.
2. De renovatie van het kunstgras voetbalveld wordt tegelijk gepland met de uitbreiding. De vervuiling is te wijten aan de zwarte rubberkorrels. Deze korrels zijn in de toplaag verwerkt als vulling maar hebben de onderste lagen uitgeloogd en vervuild. Deze problematiek is landelijk bekend en het gebruik van deze korrels wordt binnen enkele jaren verboden. Wij lopen hierop al vooruit en gaan kurk gebruiken als vulling.

Herinrichting tot een multifunctionele buitensportaccommodatie op de huidige ijsbaanlocatie in Dodewaard
Vanuit de ambitie om ook voor andere vormen van sport en bewegen goede voorzieningen te bieden, wordt planvorming uitgewerkt. Sportverenigingen, inwoners en gemeente werken hierbij samen met als doel om een multifunctioneel beweegpark te ontwikkelen. De gemeente wil een skate- en skeelervoorziening realiseren voor onze jeugd en een breed beweegpark met buitensportvoorzieningen. In het voorjaar vinden overleggen plaats over de inrichting, financiën en subsidies en de samenwerking bij de toekomstige situatie. De start van de uitvoering wordt verwacht aan het einde van 2022.

Terugdringen laaggeletterdheid

• Bespreekbaar maken van laaggeletterdheid door voorlichting te geven en er aandacht aan te besteden via bijvoorbeeld de gemeentelijke communicatiekanalen.
• De dienstverlening van de Bibliotheek Rivierenland gebruiken om kinderen en volwassenen te bereiken en zo de kans op laaggeletterdheid te verkleinen.
• In de Week van Lezen en Schrijven (voorheen Week van de Alfabetisering) extra aandacht besteden aan laaggeletterdheid en de aanpak ervan.
• Promoten van de locaties waar mensen terecht kunnen om hun taal-, reken- en/of computervaardigheid te verbeteren. Meer samenhang creëren en wellicht meer locaties/activiteiten realiseren.

In de begroting is gemeld dat we lokaal de regionale Integrale Aanpak Laaggeletterdheid in Rivierenland 2020 – 2024 'Meedoen met Taal' uitvoeren op basis van het regionale jaarplan 2022. Het thema dat dit jaar centraal staat binnen deze aanpak is gezondheid. We willen bereiken dat meer inwoners in staat zijn te werken aan hun eigen gezondheid. Dit doen we door het verhogen van de basisvaardigheden. Hierbij hebben we een specifieke focus op de NT1-doelgroep. Ook zetten we in op het toegankelijker maken van de zorg door onder andere het gebruik van eenvoudige communicatie te stimuleren.

Begin dit jaar is er een tweede leerpunt in Neder-Betuwe (Dodewaard) gestart, met specifieke aandacht voor het bereiken van de NT1-doelgroep. Het leerpunt is er voor iedereen die (gratis) beter wil leren, lezen, schrijven of rekenen of aan digitale vaardigheden wil werken.  

Vormgeven aan lokaal onderwijs- en jeugdbeleid via de Lokale Educatieve Agenda (LEA)

• Met het onderwijs en de kinderopvang in de LEA samenwerken aan gezamenlijke thema’s zoals het bestrijden van onderwijsachterstanden, passend onderwijs, leerplicht en voortijdig schoolverlaten, voor- en vroegschoolse educatie (VVE) en aansluiting van jeugdhulp op onderwijs.

Nationaal Programma Onderwijs
De schoolbesturen en de gemeente hebben van het ministerie extra middelen ontvangen vanuit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) om de opgelopen achterstanden tijdens de Covid-19 periode in te halen. Voor een optimale besteding van de middelen wordt speciaal ingezet op afstemming en nauwe samenwerking met alle LEA partners. Zie ook 'Overige ontwikkelingen' in Programma 5.

Opvang Oekraïne
Voor de kinderen uit Oekraïne in de leeftijd van 4 tot 18 jaar zorgen we voor onderwijs binnen of buiten de gemeente. Voor het primair onderwijs hebben we in overleg met de schoolbesturen besloten onderwijs gecentraliseerd aan te bieden in een van de VCOG-scholen in Opheusden.
Met de scholen voor het voortgezet onderwijs hebben we besproken dat de leerlingen worden verwezen naar de Internationale Schakelklas in Wageningen of Tiel.
Als gemeente organiseren wij regelmatig overleg met de schoolbesturen om zo samen invulling te geven aan het onderwijs voor Oekraïense vluchtelingen uit onze gemeente. Daarnaast regelen wij als gemeente het vervoer richting de scholen indien nodig.

Leerlingenvervoer
Voor leerlingenvervoer is een nieuwe verordening gepubliceerd. Op basis van deze verordening actualiseren wij onze beleidsregels. Deze worden ook besproken met de cliëntenraad.

Alle peuters hebben toegang tot voor- en vroegschoolse educatie (VVE) en zijn voorbereid op het basisonderwijs

• Afspraken maken met de kindercentra en de basisscholen over de resultaten van VVE, overdracht van peuteropvang naar basisschool, doorgaande leerlijnen en ouderbetrokkenheid.
• Met voorschoolse educatie de ontwikkeling van peuters stimuleren op meerdere gebieden zoals taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling.
• Ouders stimuleren om gebruik te maken van het aanbod voorschoolse educatie voor hun kind door informatieverstrekking en advisering vanuit het consultatiebureau en door het organiseren van themagerichte voorlichtingsbijeenkomsten door de kinderopvangaanbieders.

In de begroting is reeds gemeld dat Bibliotheek Rivierenland in het kader van taalontwikkeling en leesbevordering in Neder-Betuwe start met het project ‘Gezinsaanpak’.
Ook is in de begroting gemeld dat er enkele projecten in ontwikkeling zijn voor een nauwere samenwerking tussen de kinderopvang en het basisonderwijs. Het gaat onder andere om een startgroep voor kinderen in de leeftijd van 3,5 tot 4,5 jaar en de inzet van een specialist voorschoolse educatie op de basisschool die kinderen in groep 1 en 2 extra kan begeleiden. Hierop is op dit moment nog geen nieuws te melden.

Voor VVE en Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) wordt een nieuwe beleidsnota opgesteld voor de periode 2023-2026. We organiseren een bijeenkomst voor alle betrokkenen waarin we informatie geven over de middelen die we beschikbaar hebben voor VVE en OAB en waarvoor deze kunnen worden ingezet. In deze bijeenkomst halen we ook op wat er in de praktijk speelt, zodat we dit kunnen meenemen in de nieuwe beleidsnota.